İNAVASYON SİSTEMLERİ - 3

 

İtibar Ekonomisi

Kitle kaynaklarında en önemli değerlerden birisi de itibardır.

Kitle kaynağı yapısal olarak hiyerarşik yapıların aksine demokratik ve bireylerin eşit güçlerde olduğu ortamlarda daha hızlı gelişmektedir.

Örneğin çok sayıdaki kitle kaynaklı ortamda herhangi bir yönetici olmadan bireyler kendi seçimlerini özgürce yaparak katkıda bulunmaktadır.

Kitle kaynaklı projelerin ilerlemesi ise çoğunlukla bireylerin ortak seçimleri ile yönlenmektedir.

Bu işbirlikçi ve demokratik ortamda her bireyin sözüne önem verilmekle birlikte güç ilişkileri de farklı bir boyuta taşınmıştır.

Örneğin kitlenin karar süreçleri genelde kitledeki itibarı yüksek kişilerden daha fazla etkilenmektedir.

Kişilerin itibarları ise genelde kişilerin yapmış olduğu katkılar ve diğer kişilerle olan ilişkileri üzerine kuruludur ve kişinin kitledeki diğer kişiler tarafından nasıl algılandığı ile ölçülebilir.

Kitle kaynaklarında her bireyin kişisel itibarı, kitlenin hareket şeklini ve iletişimini de belirlemektedir.

Örneğin iletişim problemleri yaşanan ve anlaşmazlıkların ortaya çıktığı kitlelerin bölündüğü veya projelerini kapattıkları gözlemlenmektedir, bu açıdan bakıldığında bir kitle kaynağın parçası olmak aslında belirli bir tecrübe ve olgunluk da gerektirmektedir.

Kişisel bazda ve kitleler içerisinde oluşan itibar ağları (kimin kim hakkında nasıl bir intibaa sahip olduğu ve buna bağlı olarak her bireyin itibarını gösteren ağlar) aslında kitle kaynağın oluşturduğu ekonomiye de yön vermektedir.

Yani bireysel ve mikro düzeyde olan yaklaşımlar makro düzeyde sonuçlara sebep olmaktadır.

Örneğin bugün Microsoft Ofis’in en büyük rakiplerinden birisi olan ve Özgür Ofis anlamına gelen LibreOffice daha önce Star Office olarak sürülmekteydi.

Star Office daha çok Sun firması tarafından desteklenmekteydi ve açık kaynak olarak hayatına devam etmekteydi ancak Sun firmasının Oracle tarafından satın alınmasının ardından aslında Oracle firmasının yaptığı onca açıklamaya ve açık kaynak olarak projenin devam etme vaatlerine karşılık kitlede oluşan intibaa yüzünden Star Ofis’i devam ettiren bir ekip olmasına karşılık Libre Ofis’i çıkaran ve devam ettiren ikinci bir ekip projeden koparak yollarına devam ettiler.

Buna benzer şekilde bireysel itibarların piyasa yapısına etkileri çok farklı şekillerde görülmektedir.

Ayrıca itibar sahibi olan kişilerin, itibarlarını birer birikim olarak kullandıkları da bir gerçektir.

Örneğin kitle kaynaklarından yetişerek çıkan çok sayıda kişinin kitaplarının daha çok satıyor olması bunun en belirgin özeliklerindendir.

İtibar ekonomisi yukarıda anlatılan bireysel düzeyde gerçekleşmek yerine bir de kurumlar seviyesinde takip edilmelidir.

Örneğin gelişen sosyal ağ ve internet kullanımı ile birlikte oluşan kitlelerin her birisinin kitle olarak kurumlar ve diğer kitleler ile ilgili intibaları oluşmakta ve bu intibaların bir toplamı olarak kurum ve kitlelerin toplam itibarı ortaya çıkmaktadır.

Bu itibar değeri kurum ve kitlelerin de müşteri ilişkileri, marka yönetimi, halkla ilişkiler ve satış ve pazarlama gibi çok sayıdaki alanda başarılarını etkilemektedir.

Zaten bir koordinasyon içerisinde olan kitleler, beğendikleri veya beğenmedikleri ve olumlu veya olumsuz tepki gösterecekleri durum, kişi ve kurumlara karşı da koordine olabilmektedirler.

Örneğin bazı kitlelerde Microsoft’a karşı duyulan olumsuz bir tepkinin neticesi olarak Hotmail firması Microsoft tarafından satın alınınca çok sayıdaki kişinin Hotmail hesaplarını kapatması veya tam tersi bir örnek olarak Axapta isimli ERP (kurumsal otomasyon projesi) yazılımı Microsoft tarafından alındıktan sonra Microsoft’u destekleyen çok sayıda yazılım geliştirici kitleleri tarafından, henüz hiçbir reklam ve tanıtım çalışması dahi yapılmadan, ürünün çok sayıdaki firmaya tavsiye edilmesi ve kurulması birer örnek olarak gösterilebilir.

Dolayısıyla itibar ekonomisi, karar verme süreçlerinde bireylerin ve kitlelerin sahip olduğu itibarların ne kadar önemli bir role sahip olduğunu göstermektedir.

Bununla da kalmayıp sahip olunan itibarın bir sosyal sermaye olarak görülmesi ve bu itibarın doğru yönetilerek işletmelere rekabet avantajı ve yüksek karlılık sağlaması söz konusudur.