MALZEME AKIŞ ANALİZİ

 

Malzeme akışı sınırları iyi tanımlanmış bir sistemdeki malzemelerin stoklarını veya akışlarını ölçmek için kullanılan analitik bir yöntemdir  ve farklı endüstriyel sektörlerdeki veya ekosistemlerdeki kaynak, malzeme veya ürün akışlarını incelemek için kullanılır.

 MAA, insan etkinliklerinin biyofiziksel yönlerini farklı mekânsal ve zamansal ölçeklerde incelemek için de kullanılır ve endüstriyel, kentsel sosyal metabolizmayı hesaplamak için temel yöntem olarak kabul edilir.

 Örneğin MAA bir ülkenin yıllık tüm malzeme kullanımını hesaplamak ve izlemek gibi büyük ölçeklerde kullanılabilirken, aynı zamanda daha küçük ölçeklerde, örneğin bir atık su arıtma tesisindeki günlük besin akışlarını izlemek için tek bir endüstriyel tesise de uygulanabilir.

MAA, döngüsel ekonomiyi incelemek için önemli bir araçtır ve yaşam döngüsü analizi ve girdi/çıktı analizi gibi yöntemlerle de büyük ölçüde örtüşür.

MAA yöntemi, sürdürülebilir kalkınma programı çerçevesinde önce Eurostat ve Avrupa Birliği tarafından, daha sonra da OECD tarafından kabul edilen bir metodolojidir ve 1990’lı yıllardan itibaren özellikle bölgesel ve ulusal ölçeklerde sıklıkla kullanılıyor.

MAA çalışmaları çoğu zaman belirli bir coğrafi sınır ve zaman çerçevesi içindeki belirli bir malzemenin tüm yaşam döngüsünü (madencilik, üretim, imalat, kullanım, atık işleme) kapsar.

  Örneğin aşağıdaki şekilde, ulusal düzeyde MAA gösteriliyor.

 Ulusal bir ekonomi olarak tanımlanan bu sisteme çeşitli yollardan (ithalat ya da yurtiçi kaynak çıkarımı ile) belli miktarda malzeme girer, yine değişik yollardan (ihracat ya da atık olarak) belli miktarda malzeme çıkar.

 Bu noktada “kütle dengesi ilkesi” (belli bir süre boyunca bir sisteme yapılan tüm malzeme girdileri, aynı döneme ait tüm çıktılara eşit olmalıdır) geçerli olduğundan, girdiler ve çıktılar arasındaki fark sosyoekonomik stoklara net bir eklemeye (ya da duruma göre eksilmeye) dönüşmüştür.

 MAA, bir ekonomi içerisindeki malzeme ve enerji akışını niceliksel olarak ölçerek çevresel sorunların ve insan faaliyetlerinin bağlantısını ortaya koyar ve çevresel sorunlarla ilgili sistem çapında teşhis konulmasına yardımcı olur.

Gerekli önlemleri planlamayı destekler ve bu önlemlerin etkinliğini izlemek için imkân sağlar.