YAŞAM DÖNGÜSÜ ANALİZİ

 

YDA yaşam döngüsü analizi ya da Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi, bir ürünün veya hizmetin beşikten mezara tüm yaşam döngüsündeki çevresel etkilerini ele alan bir değerlendirme yöntemidir.

Bu yaklaşım için kullanılan diğer bazı isimler Beşikten Mezara Analiz, Ekolojik Dengeleme ve Malzeme Akış Analizidir.

 1990’ların başından bu yana karmaşık karar verme süreçlerinde gittikçe daha yoğun olarak kullanılan bu yöntem, bir ürün ya da hizmet üretiminde kullanılan hammaddelerin temin edilmesinden başlayarak, ilgili tüm üretim, sevkiyat, tüketici tarafından kullanım ve kullanım sonrası atık olarak bertarafı da kapsayan aşamaları yönetmek ve raporlamak için kullanılır.

YDA ile sadece çevresel etkilerin hesaplanması değil, olası iyileştirme faaliyetlerinin etkinliğinin, senaryo analizi ve performans ölçütleri ile karşılaştırma yollarıyla değerlendirilmesi de mümkündür.

 Yaşam Döngüsü Analizi, şekilde görüldüğü gibi, amaç ve kapsam belirlenmesi, envanter analizi ve veri toplanması, etki analizi ve bilgiler ışığında analizlerin yorumlanması gibi aşamalar içerir.

 Bu yaklaşım Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) tarafından belirlenen Sürdürülebilirlik Standartlarından biri olan ISO14040:2006 standardıyla belgelendiriliyor.

 Bu uluslararası standart, YDA analizleri ve yaşam döngüsü envanteri çalışmalarının çerçevesini çizmekle birlikte detaylı biçimde YDA yöntemini veya YDA’nın aşamaları için gerekli yöntemleri tanımlamıyor.

Ekolojik ayak izi, karbon ayak izi ve su ayak izi gibi kavramlar da YDA içerisinden türeyen yaklaşımlardır.

Yaşam Döngüsü Analizi’nin en önemli özelliklerinden biri, üreticilerin tasarımdan atıkların bertaraf edilmesine kadar ürünlerinden kaynaklanan tüm etkilerin sorumluluğunu almalarıdır.

Bu sebeple sürdürülebilir üretim/tüketim yaklaşımlarında önemli bir yer tutar.

 YDA’nın başarılı olabilmesi için kullanılan verinin kalitesi çok önemlidir.

 Bu anlamda analiz için toplanan verinin kesinlik, bütünlük, temsil edebilirlik, uygunluk/tutarlılık ve tekrar edebilirlik boyutları dikkate alınmalıdır.

 Günümüzde Open LCA ve LCA Calculator gibi yazılımlar aracılığıyla bölge, sektör, şirket veya üretim birimi seviyelerinde de yaşam döngüsü analizi yapmak mümkündür.