İNAVASYON YÖNTEMLERİ - 5

 

Pişmanlık (kabul etmeme) tablosu

Pişmanlık (kabul etmeme) tablosu ise her olası durumda yaşanacak fırsat maliyetini hesaplamaktadır.

Örneğin hızlı yükseliş durumunda bir kişi doğru seçim yapar ve emlağa yatırım yaparsa 5000 lira kazanma potansiyeline sahiptir.

Ancak bunun yerine altına yatırım yapan bir kişi 1000 lira kaybetmiştir.

Aslında bu kişinin doğru yatırımda kazanacağı 5000 lirayı da kaybettiğini ve dolayısıyla toplam kaybının 6000 lira olduğunu söylemek mümkündür.

İşte pişmanlık tablosu bu yaklaşımla hesaplanmakta ve her kolondaki en yüksek değerden diğer değerlerin çıkarılması ile kişinin bu yatırımda ne kadar pişmanlığı olacağını hesaplamaktadır.

Yatırım Seçenekleri	Olası Piyasa Durumları
	Hızlı Yükseliş	Hafif Yükseliş	Sabit	Hafif Düşüş	Hızlı Düşüş	MaksimumPişmanlık
Altın	6000	1500	0	0	600	6000
Hisse Senedi	2500	500	500	4000	2100	4000
Emlak	0	0	1000	5000	6600	6600
Banka Faizi	4400	1900	1400	2400	600	4400

Yukarıdaki tabloda ayrıca maksimum pişmanlık değeri olarak her yatırım aracının en yüksek pişmanlık değeri de verilmiştir.

Bu değerler incelendiğinde risk beklentisi düşük olan bir kişi hisse senedi yatırımı ile alabileceği en fazla pişmanlığı azaltmak isteyebilir.

Bu yaklaşıma minimaks pişmanlık ismi verilmektedir.

 

Beklendik Değer

Bu aşamaya kadar olan bütün işlemlerde piyasanın olası durumları arasında eşit ihtimal bulunduğu düşünülmüştür.

Ancak çeşitli sebeplerle (örneğin piyasa analizleri) koşulların eşit olmadığı ve her koşulun farklı olasılıklara sahip olduğu durumlardan bahsetmek mümkün olabilir.

Aşağıda, sonuç tablosuna her piyasa durumunun gerçekleşme ihtimallerini de içeren bir satır eklenmiş hali verilmiştir.

Yatırım Seçenekleri	Olası Piyasa Durumları
	Hızlı Yükseliş	Hafif Yükseliş	Sabit	Hafif Düşüş	Hızlı Düşüş
Altın	-1000	1000	2000	3000	0
Hisse Senedi	2500	2000	1500	-1000	-1500
Emlak	5000	2500	1000	-2000	-6000
Banka Faizi	600	600	600	600	600
İhtimal	0.2	0.3	0.3	0.1	0.1

Yukarıdaki yeni haliyle her yatırım seçeneği için farklı piyasa alternatiflerindeki ihtimaller ile bir beklenti değeri hesaplamak mümkündür.

Bunun için basitçe aşağıdaki formül kullanılır ve her piyasa durumundaki değer ile o piyasa durumunun gerçekleşme ihtimali çarpılır ve çarpım sonuçları toplanır.

Yatırım Seçenekleri	Olası Piyasa Durumları
	Hızlı Yükseliş	Hafif Yükseliş	Sabit	Hafif Düşüş	Hızlı Düşüş	EV
Altın	-1000	1000	2000	3000	0	1000
Hisse Senedi	2500	2000	1500	-1000	-1500	1300
Emlak	5000	2500	1000	-2000	-6000	1250
Banka Faizi	600	600	600	600	600	600
İhtimal	0.2	0.3	0.3	0.1	0.1

Yukarıdaki son kolon, beklenen değeri göstermektedir ve bu değerlerden en yüksek olanı hisse senedi yatırımına aittir.

Buna göre tabloda verilen ihtimallerle piyasanın şekillenme olasılığı varsa, en doğru yatırım hisse senedi yatırımı olacaktır.

Örnek olarak hisse senedinin beklenen değerinin hesabı aşağıda  ayrıca verilmiştir:

 

Tam Bilgi ile Dönüş Değeri

Bu değer, piyasanın nasıl şekilleneceğinin tam olarak bilinmesi durumundaki kazanç/dönüş değerini hesaplamak için kullanılır.

Yani piyasanın şekillenme ihtimalleri daha önceki tabloda verildiği gibi olmakla birlikte, bizim bu ihtimali tam başarı ile tahmin etmemiz durumunu hesaplarız.

Bunun anlamı her piyasa durumu için en yüksek yatırım ihtimalleri üzerinden kazanç değerinin hesaplanmasıdır.

Bu sayede, piyasa her ne şekilde gerçekleşirse gerçekleşsin biz yapılabilecek en fazla karı yaptığımızı düşünerek toplamdaki yapılabilecek en fazla karı hesaplamış oluruz.

Değer piyasadaki en yüksek kar ihtimalini göstermesi açısından önemlidir.

Yatırım Seçenekleri	Olası Piyasa Durumları
	Hızlı Yükseliş	Hafif Yükseliş	Sabit	Hafif Düşüş	Hızlı Düşüş
Altın	-1000	1000	2000	3000	0
Hisse Senedi	2500	2000	1500	-1000	-1500
Emlak	5000	2500	1000	-2000	-6000
Banka Faizi	600	600	600	600	600
İhtimal	0.2	0.3	0.3	0.1	0.1

 

Yukarıdaki tablodaki en yüksek değerler alındığında ve ihtimallerle çarpıldığında aşağıdaki sonuç elde edilmektedir:

Yani bu piyasa ihtimalleri ile beklenebilecek en yüksek kazanç değeri 2710 olmaktadır.

 

Tam Bilgi ile Beklendik Değer

Bu değer, tam bilgiye sahip olmanın kazandırdığı artı değeri ifade etmektedir.

Örneğin piyasa hakkında tam bilgimiz olduğunda 2710 kazandığımızı bir önceki adımdaki ERPI hesaplamasında bulmuştuk.

Bu değerin yanında piyasa hakkında bilgi olunmadığında 1300 liralık bir beklenti değerimiz olduğunu da iki önceki adımda bulmuştuk.

 İşte tam bilginin bize kazandırdığı değer aslında bu iki değer arasındaki farktır.

Yani hangi piyasa koşulunun gerçekleşeceğini bilerek 2710 lira kazanıyor ve hangi piyasa koşulunun gerçekleşeceğini bilmeden 1300 lira kazanıyorsak aslında kazancımız 2710-1300 =1410 liradır denilebilir.