İNAVASYON TEORİLERİ – 8

 

Çevre

Kurumların çevreleri ile olan iletişimi de olumsallık kuramına konu olmuştur.

Çevrelerindeki durum ve kurumun tutumuna olan yaklaşımlar üç ana grupta toplanabilir:

Uyum, Doğal Seçim, Bağlılık.

 

Uyum

Bir işletme çevresini sürekli olarak kendi iç dünyasına taşımaktadır.

Örneğin belirsizliğin çok yüksek ve değişimin çok hareketli olduğu ortamlara faaliyet gösteren işletmeler, bu problemle başa çıkabilmek için genelde kendi içlerinde daha ufak birimlerde problemleri ele almakta ve problemleri daha belirgin alt problemlere bölerek çözmeye çalışmaktadırlar.

İşletmelerin çevrelerine göre değişmesi mümkün olmakla birlikte çevrelerini de değiştirmektedirler.

Örneğin Japon ve Amerikan araba kullanıcılarının beklentilerindeki farklılıklar yüzünden iki pazara araba üreten bir işletmenin farklı özelliklerde arabalar üreterek iki çevreye de uyum sağlaması mümkün olmakta ve bu farklılık işletmenin yapısında bir değişime (olumsallığa) sebep olmaktadır.

Bununla birlikte Japon araba üreticilerinin kalite standartları, servis anlayışı ve fiyat politikaları gibi çok sayıda özelliği Amerikan pazarına taşıması sonucunda Amerikan pazar yapısında değişikliklere sebep olması da aslında işletmelerin çevreye yapmış olduğu değişikliğe bir örnek olarak gösterilebilir.

 

Doğal Seçim

Genetik biliminden ve evrim teorisinden kazandırılan terime göre bir ortamda ancak güçlü olan bireyler yaşamaya devam etmekte, zayıf ve güçsüzler ise zaman içerisinde yaşam savaşını kaybetmektedir.

Bu yaklaşım biraz daha ileriye götürülürse aslında her birey doğru ortamda dayanıklıdır.

Ancak bazı bireyler ortam ile uyum sağlayamadığı için zayıf düşmektedir.

 İşte kurumların da ortama ayak uyduracak olumsallığa sahip olup olmaması kurumların ömürlerini belirlemektedir.

Örneğin çoğu kurum kuruldukları ilk yıllardaki zorluklara dayanamayarak bir veya iki yıl içerisinde kapanmaktadır.

Şayet ortam durağan ise bir işletmenin başarısı ortama sabit şekilde ayak uydurmasından kaynaklanmaktadır.

Şayet ortam değişkense ortama ayak uydurmaktan daha çok ortamdaki değişimlere ayak uydurmak gerekmektedir.

 

Bağımlılık

Günümüzde ekonomi kavramını aslında kurumların birbirine bağlandığı dev bir ağ olarak açıklamak mümkündür.

Her işletmenin tedarikçileri, müşterileri, iş ortakları, çözüm ortakları, dış kaynakları gibi çeşitli şekillerde ilişki kurduğu kurumlar bulunmaktadır.

Bu ilişkilerin birbirine bağlılık olarak açıklanması mümkündür ve bağlılığın üzerinde bir güç ilişkisi tanımlanabilir.

Hatta güç ilişkilerinin çoğu durumda asimetrik olduğundan da bahsedilebilir.

 Bu tip dengesiz (asimetrik) güç ilişkileri, tanımı itibariyle bir firmanın diğer bir firmaya bağlı olması olarak okunmalıdır.

Örneğin A firmasının B firmasına bağlı olması demek A firmasının B firması için alternatiflerinin B firmasının A firması için alternatiflerinden çok daha fazla olması demektir.

Güç ilişkisinde güçlü olan tarafın zayıf olan tarafa yapısal zorlamalarda bulunması mümkündür.

Örneğin GM firması, iş ortaklarının kalite standartlarından maliyet yönetimine kadar çok çeşitli aşamalarına müdahale etmektedir.

Genelde bir işletmenin davranışlarının doğrudan etkilediği taraflara paydaş (stakeholder) ismi verilmektedir.

Örneğin bir süper marketin kullandığı poşetlerin doğada çözülen cinsten olması marketin bulunduğu ortamda yaşayan herkesi etkilemekte ve dolayısıyla aynı ortamda bulunan herkes birer paydaş olarak görülebilmektedir.

Bir işletmenin paydaşları ile olan ilişkisi aşağıdaki şekilde gösterilebilir:

Yukarıdaki şekilde yapılan bir kabul, şekildeki paydaşların birbiri ile olan iletişimin gösterilmemiş olmasıdır.

Aslında dünyadaki işletmelerin birbiri ile iletişimi olduğu gerçeği kabul edilirse, daha gerçekçi bir çizim aşağıdaki şekilde olabilir:

İlk şekilde gösterildiği gibi işletmenin paydaşlarının birbiri ile iletişimi olmaması durumunda, işletmenin paydaşlara farklı davranabilme ve kendisini farklı tanıtabilmesi mümkün iken, paydaşlar arası ilişkilerin yüksek olduğu ikinci çizimdeki gibi bir durumda işletmenin paydaşlar üzerinde farklı görülme şansı bulunmamaktadır.